ZPPS

Najstarsze znalezione przedmioty wykonane częściowo ze szkła mają około 9000 lat. Niektórzy z naukowców twierdzą jednak, że szkło może mieć jeszcze dłuższą historię sięgającą nawet kilkunastu tysięcy lat.

Początki szklarstwa związane są z krajami Orientu i garncarstwem. Najprawdopodobniej wynalezienie interesującego nas materiału zawdzięczamy przypadkowemu dostaniu się piasku na powierzchnię przedmiotów glinianych przed ich wypaleniem. Na początku szkło było tylko polewą na naczyniach ceramicznych.

Najstarsze w całości szklane naczynia odnalezione przez archeologów mają około 3500 lat. Tysiąc lat przed naszą erą powstawały już dość skomplikowane przedmioty - pierwsze szklane kielichy i flakony.

Około 200 lat przed Chrystusem w basenie Morza Śródziemnego zaczął rozpowszechniać się zupełnie nowy sposób formowania wyrobów ze szkła. Na końcu długiej i cienkiej metalowej rury umieszczano kroplę roztopionego szkła, dmuchając w drugi koniec uzyskiwano wybrany kształt. Rury takie, nazywane piszczelami, są stosowane do dziś w hutach produkujących szkło artystyczne. Opanowanie produkcji przedmiotów za pomocą piszczeli było bezsprzecznie wielką rewolucją. Z jej pomocą udawało się wytwarzać przedmioty o najróżniejszych kształtach i dużo cieńszych, niż dotychczas, ściankach.

Na początku produkowano najróżniejsze przedmioty ze szkła kolorowego. Szkło bezbarwne wynaleziono w Aleksandrii w czasach Imperium Rzymskiego. O wysokim poziomie szklarstwa na terenie pozostającym pod władzą rzymskich cesarzy świadczą zanotowane przypadki fałszerstw polegających na sprzedaży oferowaniu biżuterii ze szkła jako zrobionej z kamieni szlachetnych.

W średniowieczu wiodącym ośrodkiem produkcji szkła została Wenecja. Pracownie szkła artystycznego znajdujące się w tym mieście, na wyspie Murano, do dziś są jednymi z najbardziej znanych na świecie. Rozkwit produkcji szkła w Europie rozpoczął się w XIII wieku.

Badania archeologiczne zaświadczają o istnieniu w Polsce pracowni produkujących szkło już w X wieku. W XV i XVI wieku szczególnie dużo hut powstało w Małopolsce. Rozkwit produkcji szkła na terenie Polski miał miejsce dużo później - w XVIII i XIX wieku. Pod koniec XIX rozwinęła się na ziemiach polskich produkcja na skalę przemysłową.

W średniowieczu wyprodukowano pierwsze okulary. Później powstawały coraz bardziej skomplikowane urządzenia - teleskopy, mikroskopy, żarówki, telewizory i inne kluczowe dla naszej cywilizacji przedmioty, które bez szkła nigdy by nie powstały.

Już w 1810 roku rozpoczęto w Anglii wytłaczanie wyrobów szklanych za pomocą urządzeń mechanicznych. Na przełomie XIX i XX wieku Amerykanin Michael J. Owens zautomatyzował produkcje szklanych butelek. Dzięki wynalazkom jego i jego następców butelki i słoje szklane zaczęły robić zawrotną karierę.

W 1918 roku w Polsce działało 35 hut szkła, a pod koniec okresu międzywojennego liczba ta była już dwa razy większa. Po II wojnie światowej w Polsce powstał nowoczesny przemysł szklarski.

Współczesną cywilizację trudno wyobrazić sobie bez szkła. We współczesnych hutach szkła dominuje produkcja zautomatyzowana, ale duża część przedmiotów ze szkła artystycznego wytwarzana jest wciąż ręcznie.

Szkło ma nie tylko piękną i długą historię, również w przyszłości należy spodziewać się wielu nowych jego zastosowań, między innymi w elektronice, medycynie, czy budownictwie.

Opracowano na podstawie materiałów z V Zjazdu Seniorów Przemysłu Szklarskiego opracowań Stowarzyszenia "Forum Opakowań Szklanych", oraz materiałów zawartych na stronach www.britglass.co.uk i www.glasaktuell.de.